Jest niezwykle istotnym elementem pracy z tkankami miękkimi. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z faktu, jak wielki wpływ na funkcjonowanie organizmu może mieć nawet najmniejsza blizna.

Każda ingerencja chirurgiczna, poparzenie ciała czy inne naruszenie struktury powięzi (czym jest powięź pisaliśmy w zakładce terapia tkanek miękkich), prowadzi do powstawania zrostów, co w efekcie powoduje zwiększenie napięcia powięzi.

Można sobie wyobrazić kombinezon płetwonurka, który się przecina i później to przecięcie zszywa. Co się dzieje? Kombinezon, który i tak już był mocno dopasowany, staje się jeszcze mniejszy i bardziej napięty.

Trzeba go mocno naciągnąć, żeby w ogóle móc go ponownie założyć. Podobnie jest z powięzią. Blizny i zrosty powodują wzrost jej napięcia. Bardzo często zdarza się, że ból występuje w innym miejscu niż sama blizna, np pacjentka z bólem kolana, jednak badania (RTG, USG, MRI) nic nie wykazują. Podczas rozmowy (wywiadu) okazuje się, że osoba ta miała cesarskie cięcie kilka lat temu.

Praca TYLKO z blizną sprawia, że ból kolana mija całkowicie. Takich przykładów jest wiele i nie dotyczą one wyłącznie blizn po cesarskim cięciu.

Każda blizna powinna być ręcznie rozmasowana przez terapeutę! Nawet jeżeli niedługo po zabiegu, nie daje żadnych dolegliwości, to pozostawiona sama sobie, na pewno za jakiś czas doprowadzi do powstania zaburzeń w obrębie kompleksu mięśniowo-powięziowego oraz stawów.

Terapia blizny jest elementem rehabilitacji pozabiegowej. Jej głównym celem jest zmniejszenie widoczności powstałej tkanki łącznej w miejscu urazowym lub zabiegowym oraz poprawa ruchomości danego narządu. Przeprowadzenie terapii na wczesnym etapie gojenia, zmniejsza ryzyko pojawienia się różnego rodzaju dolegliwości czy powikłań związanych bezpośrednio ze zmianą budowy skóry lub naskórka.

Czym są blizny?

Blizna powstaje w trakcie gojenia się ran, które są wynikiem zranienia się, interwencji chirurgicznej czy innych uszkodzeń skóry. W miejscu urazu zostaje wytworzona nowa tkanka, której głównym budulcem jest kolagen. Formująca się w procesie naprawy blizna, nie ma prawidłowej budowy, ponieważ wpasowuje się w struktury mięśniowe, powięziowe oraz ścięgniste. Bardzo często jej powstanie może zaburzać właściwe funkcjonowanie danego obszaru poprzez ucisk nerwów czy mięśni lub wpływać na ruchomość konkretnego narządu. Z tego powodu możliwie jak najszybciej zaleca się skorzystanie z odpowiednio dobranej terapii blizn. Nawet jeśli po zabiegu blizna nie daje żadnych dolegliwości, brak podjęcia działań może prowadzić do zaburzeń struktury mięśniowo-powięziowej oraz stawów, a także pogorszenia wyglądu i estetyki skóry.

Główne powikłania powstawania blizn

Blizny mogą powodować takie dysfunkcje i powikłania, jak:

– blizny przerostowe,
– przykurcze mięśni związane z zmniejszeniem ruchomości przez zrosty,
– ból spowodowany m.in. wrastaniem w tkankę mięśniową i powięziową oraz pociąganiem włókien kolagenowych,
– nieprawidłowa postawa ciała,
– ograniczenie ruchomości,
– zaburzenia propriocepcji.

Aby zminimalizować ryzyko powstawania blizn i licznych dolegliwości, należy zdecydować się na specjalną terapię, która jest przeprowadzana przez wykwalifikowanego terapeutę.

Kiedy potrzebna jest terapia blizny?

Rehabilitacja blizny zalecana jest przede wszystkim pacjentom po:

– poważnym urazie,
– ciężkim oparzeniu,
– złamaniu otwartym,
– zabiegach chirurgicznych i ginekologicznych,
– cesarskim cięciu.

Kiedy powinno się rozpocząć terapię blizny?

Leczenie blizny powinno się rozpocząć w ciągu tygodnia od uszkodzenia skóry lub przeprowadzonej operacji. We wczesnym etapie terapia obejmuje szereg zabiegów, które poprawiają ukrwienie tkanki oraz redukują opuchliznę.

Całkowitą terapię zaleca się rozpocząć po wygojeniu się rany, czyli po ok. 3-4 tygodniach od powstania blizny. Ostatnim etapem jest dalsze leczenie, które składa się z zabiegu rozluźniania mięśniowo-powięziowego czy różnego rodzaju masaży.

Na czym polega terapia blizny?

Terapia blizn składa się z wielu zabiegów, które dobiera się indywidualnie do pacjenta w oparciu o etap gojenia się blizny, jej wielkość, stan i wrażliwość na dotyk. W początkowym etapie, terapia ma na celu przyspieszenie gojenia się rany, obejmuje zatem głównie tkanki sąsiadujące. Po upływie ok. miesiąca wykorzystuje się takie metody, jak:

– Fizykoterapię, która zwiększa ruchomość, usprawnia krążenie, uelastycznia tkankę, niweluje dolegliwości bólowe, a także zapobiega powstawaniu zrostów. Najskuteczniejsze zabiegi to laseroterapia czy ultradźwięki.
– Mobilizacja blizny, czyli masaże lecznicze czy terapia manualna, które prowadzą do redukcji zrostów, zmniejszenia bólu, zwiększenia ruchomości, poprawy elastyczności i ukrwienia tkanki.
– Kinesiotaping – polega na naklejaniu w wybranych miejscach na skórze specjalnych plastrów terapeutycznych, które poprawiają elastyczność tkanek oraz zwiększają ruchomość.

Warto pamiętać, że blizna może prowadzić do wielu zaburzeń i powikłań, dlatego w przypadku blizn świeżych, jak i starszych, należy skonsultować się z fizjoterapeutą, który dobierze odpowiednią terapię do pacjenta.

Polega na wykorzystaniu technik manualnych, które umożliwiają wykrycie oraz usunięcie napięć w mięśniach oraz powięzi.

Powięź to sieć złożona z cienkich błon, która pełni wiele ważnych funkcji. Otacza ona całe ludzkie ciało (i nie tylko ludzkie, np. jest widoczna jako biała błona przylegająca do piersi z kurczaka). Zaczyna się pod skórą, przechodzi do mięśni i pokrywa narządy wewnętrzne. W rzeczywistości to powięź, nie szkielet, utrzymuje kształt ludzkiego ciała! Gdyby komuś udało się bez naruszenia powięzi wyciągnąć wszystkie kości, to kształt ciała byłby całkowicie zachowany. Powięź jest także jednym ze źródeł propriocepcji, tzw. czucia głębokiego – dzięki temu z zamkniętymi oczami wiemy, gdzie w danym momencie jest np. nasza ręka. Daje także podporę dla układu nerwowego i naczyń krwionośnych.

Wstępem do terapii jest zawsze badanie oraz ocena stanu napięcia poszczególnych tkanek, ich bolesności, bądź asymetrii pomiędzy dwiema stronami ciała.  Zwiększone napięcie powodujące skrócenie jednych tkanek oraz jednoczesne rozciągnięcie innych bardzo często prowadzi do powstawania bólu. Może objawiać się również uczuciem zmęczenia, brakiem elastyczności mięśnia oraz zmniejszeniem zakresu ruchu w stawie.

Zaburzenia w obrębie kompleksu mięśniowo-powięziowego oraz dysfunkcje stawowe wpływają na siebie wzajemnie, co oznacza, że ograniczenie ruchu w stawie na pewno doprowadzi do zaburzeń funkcjonowania otaczających go mięśni. Zaburzenie napięcia mięśniowego doprowadzi do ograniczenia ruchu w stawie lub też spowoduje powstanie w nim stanu zapalnego.

TERAPIA umożliwia uzyskanie rozluźnienia i powrót do fizjologicznej równowagi mięśniowej. Poprzez rozluźnienie, wydłużenie, zlikwidowanie zrostów i uwolnienie utrzymujących się nieprawidłowych napięć w tkankach uzyskujemy przyspieszoną regenerację tkanek, co będzie skutkować zmniejszeniem bólu, poprawą elastyczności mięśni i powięzi, poprawą płynności ruchu oraz przywróceniem prawidłowego zakresu ruchu w najbardziej efektywny i najmniej obciążający sposób.

Zastosowanie terapii manualnej tkanek miękkich:

• leczenie mięśniowo-powięziowych zespołów bólowych (np. kręgosłupa, bólów głowy);
• terapia blizn;
• terapia obrzęków;
• ograniczenie ruchomości stawów;
• po unieruchomieniu stawów;
• zaburzenia napięć mięśniowych;
• sztywność mięśni;
• migreny, szumy uszne;
• choroby zwyrodnieniowe, reumatyczne;
• wady postawy.

Metoda stworzona w latach 40-tych XXw. przez Bertę i Karola Bobath (fizjoterapeutka i neurolog). Przez lata rozwijana i modyfikowana zgodnie z najnowszymi osiągnięciami wiedzy medycznej
i praktycznymi doświadczeniami. 

Na podstawie pierwotnej metody Bobath, specjalista pediatrii Elsbeth Koeng i fizjoterapeutka Mary Quinton rozwinęły metodę do obecnie stosowanej NDT (Neurodevelopmental Treatment), czyli leczenie neurorozwojowe.

Jest to metoda stosowana na całym świecie, przydatna szczególnie w rehabilitacji wcześniaków, niemowląt i małych dzieci. Rehabilitacja metodą NDT-Bobath wspomaga prawidłowy rozwój psychoruchowy dziecka. Obecnie bardzo często u niemowląt diagnozowane jest obniżone napięcie mięśniowe, często połączone
z asymetrią.

Dzięki technikom stosowanym w metodzie NDT-Bobath możemy znormalizować napięcie mięśniowe dziecka (podwyższyć obniżone, ewentualnie obniżyć podwyższone), a także zlikwidować asymetrię. 

W następujących po sobie etapach rozwoju psychoruchowego dziecka pojawiają się pewne prawidłowe odruchy, oraz wzorce ruchowe. Jeśli rozwój dziecka z jakichś przyczyn przebiega nieprawidłowo, to zaburzenia w napięciu mięśni i nieprawidłowe jego rozłożenie powodują powstanie nieprawidłowych wzorców ruchowych.

Pierwsze nieprawidłowości dotyczą zazwyczaj kontroli głowy i tułowia, następnie nieprawidłowości zaczynają się pojawiać w dystalnych częściach ciała (kończyny).

Jeśli na tym etapie rozwoju dziecko nie zostanie poddane rehabilitacji, to te nieprawidłowe wzorce ruchowe zostaną utrwalone i będą utrudniały dziecku dalszy prawidłowy rozwój psychoruchowy (co w skrajnych przypadkach może prowadzić do niepełnosprawności).

Rehabilitacja metodą NDT-Bobath polega na:

• podwyższeniu obniżonego (najczęściej centralnie – w tułowiu) napięcia mięśniowego
  i obniżeniu podwyższonego (obwodowo – w kończynach).
• wyhamowaniu nieprawidłowych odruchów i wzorców ruchowych
• wyzwalaniu prawidłowych odruchów i wzorców ruchowych